Tăng cường tuyên truyền chống rác thải nhựa trong giai đoạn hiện nay

Việt Nam, cũng như nhiều quốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải nhựa gây ra ngày một tăng. Nguồn chất thải nhựa phát sinh chủ yếu từ sinh hoạt của các cá nhân, gia đình, doanh nghiệp… Theo báo cáo của Hiệp hội nhựa, chỉ số tiêu thụ nhựa trên đầu người tại Việt Nam tăng nhanh từ 3,8kg/năm/người năm 1990, tăng lên 41kg/năm/người vào năm 2015. Bộ TN&MT ước tính, trung bình mỗi người sử dụng, thải bỏ 1 túi nilon/ngày, mỗi năm có khoảng hơn 31,4 tỉ túi nilon bị thải ra nhưng chỉ có khoảng 17% trong số này được tái sử dụng. Nếu trung bình khoảng 10% lượng chất thải nhựa và túi nilon không được tái sử dụng mà thải bỏ hoàn toàn thì lượng chất thải nhựa và túi nilon thải bỏ xấp xỉ khoảng 2,5 triệu tấn/năm, đây là gánh nặng cho môi trường, thậm chí dẫn tới thảm họa "ô nhiễm trắng".

Chúng ta đang nỗ lực để loại bỏ ô nhiễm do rác thải nhựa gây ra với 3 định hướng chính sách nổi bật là: Cải thiện môi trường pháp lý; Đa dạng hóa các nguồn đầu tư cho bảo vệ môi trường và định hướng phát triển kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh. Đã có nhiều giải pháp được đưa ra để xử lý, loại bỏ rác thải nhựa nhưng tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa gây ra chưa được cải thiện nhiều. Mới đây, ngày 9.6, thủ tướng chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã phát động toàn quốc chống rác thải nhựa. Một số địa phương, doanh nghiệp, cộng đồng đã có những sáng kiến, mô hình, cách làm hay trong giải quyết rác thải nhựa. Chúng ta có những kế hoạch để thực hiện chủ trương ngăn ngừa, giảm thải chất thải nhựa, túi ni lông vào môi trường tự nhiên và đạt được nhiều kết quả khả quan. Nhận thức của phần lớn nhà sản xuất cũng như người tiêu dùng đã được cải thiện do hiệu quả của tuyên truyền, nhắc nhở. Tuy nhiên, việc loại bỏ chất thải nhựa và túi ni lông là không dễ dàng vì chúng ta chưa tìm được sản phẩm rẻ hơn, tiện dụng hơn để thay thế. Giá thành của mỗi chiếc túi nilon khá rẻ khiến cho việc tiêu thụ loại túi này ngày càng lớn. Túi nilon là vật dụng hết sức gần gũi với mọi người, mọi nhà. Việc sử dụng túi nilon đã thành thói quen của mỗi người vì sự tiện lợi của nó. Cách tốt nhất để giảm thiểu rác nhựa là phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có việc tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân cũng như doanh nghiệp thay đổi hành vi, ứng xử với các sản phẩm nhựa và rác thải nhựa. Tuyên truyền để nâng cao ý thức của cộng đồng, thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa một lần để người dân ý thức được trách nhiệm của mình với cộng đồng. Các cấp ủy, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, tuyên truyền, phát động phong trào chống rác thải nhựa sâu, rộng tới cán bộ, đảng viên và nhân dân. Tuyên truyền các cơ quan, đơn vị không mua sắm, sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần trong hoạt động của mình; mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người lao động hành động và vận động người thân cùng thực hiện việc giảm thiểu, tiến tới chấm dứt sử dụng túi nilon, sản phẩm nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần. Tuyên truyền các chợ, cửa hàng, trung tâm thương mại…hạn chế dùng túi nilon đựng hàng. Bên cạnh đó, tuyên truyền, phát động phong trào huy động doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, cộng đồng dân cư tham gia thu gom, phân loại các sản phẩm đã sử dụng làm từ nhựa, bao bì, túi nilon và vận chuyển đến nơi tái chế, xử lý theo quy định và tiến tới sản xuất túi nilon, đồ nhựa thân thiện với môi trường.

Để có hiệu quả, hình thức tuyên truyền cũng cần phong phú, đa dạng và nổi bật. Các địa phương cần tập trung và tổ chức thường xuyên, đồng loạt Lễ phát động phong trào chống rác thải nhựa. Cần tổ chức các hoạt động tuyên truyền có sự tham gia trực tiếp của cộng đồng như phong trào “Nói không với sản phẩm nhựa và túi nilon dùng một lần”; chiến dịch ra quân làm vệ sinh môi trường, thu gom xử lý chất thải, rác thải, khơi thông dòng chảy, nạo vét kênh mương, ao, hồ, hệ thống thoát nước... Thực hiện các hoạt động thu gom và tái chế chất thải nhựa, túi nylon tại các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, các khu dân cư… Cần thường xuyên treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền, như “ Mang theo túi đựng có thể tái sử dụng để hạn chế túi nilon khi đi mua sắm hàng hóa”, “Dùng chai lọ thủy tinh để đựng đồ thay cho chai lọ nhựa”, “ Không dùng đồ đựng thực phẩm bằng nhựa”, “ Không dùng vật dụng như đũa, muỗng, nĩa, chai, ly, hộp, ống hút...bằng nhựa dùng một lần”, “ Ưu tiên mua sản phẩm dùng trong hộp giấy thay vì hộp nhựa”, “ Bỏ rác đúng nơi quy định – hành động nhỏ, ý nghĩa lớn”. Những Cuộc phát động các phong trào, với những khẩu hiệu trên sẽ có tác dụng trực tiếp tới giác quan và dần sẽ tác động đến nhận thức, hành động của người dân, doanh nghiệp, dần từ bỏ thói quen vứt rác bừa bãi, loại bỏ túi nilon và sản phẩm nhựa.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền gắn với tổ chức các phong trào chống rác thải nhựa thường xuyên, chúng ta mới thực hiện tốt phương châm mà Chính phủ đã nêu  “ nhà nhà hạn chế rác thải nhựa, người người phòng chống ô nhiễm rác thải nhựa, xã hội tiến đến nói không với rác thải nhựa” để xây dựng một xã hội với môi trường sanh, sạch, đẹp.